8 Soruda Wagner Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!
Ukrayna Savaşı’nda aktif olan Rus paralı asker grubu Wagner’in şefi Yevgeny Prigojin, Rus ordusunu “Wagner savaşçılarını yok etmekle” suçlayarak Moskova’ya isyan etti. Rus paralı grubu Wagner’in eylemini “silahlı ayaklanma” olarak nitelendiren Putin, “Rusya’nın bir daha bölünmesine izin vermeyeceğiz. Halkımızı koruyacağız” dedi. Peki, Putin yönetimine savaş açacak kadar büyük bir güç haline gelen Wagner, bu günlere nasıl geldi?
Rus paralı asker şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeny Prigojin, dün Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya meydan okuyarak şirketin başını çevirmesine neden oldu.
Wagner’in kurucusu Prigojin, dün Rus ordusunu Wagner’e saldırmakla suçlayarak karşılık vermekle tehdit etti ve Rus yönetimine karşı isyan başlattı.
Wagner’in eylemini “silahlı bir isyan” olarak nitelendiren Putin, şunları söyledi: “Silahlı bir isyana kalkışan tüm suçlular kaçınılmaz olarak cezalandırılacaktır. Rusya’nın tekrar bölünmesine izin vermeyeceğiz. İnsanlarımızı koruyacağızkelimeleri kullanmıştı.
1. Wagner’in kuruluş amacı nedir?
Putin yönetimine savaş açan Wagner kümesi, 2014 yılında Ukrayna’nın doğusundaki Rus destekli ayrılıkçılara yardım etmek için kuruldu.
2014 yılında kurulmasına rağmen 2015-2016 yıllarında etkinliğini arttırmış ve büyümüştür.
Libya’daki çatışmalarda kritik rol oynayan Rus grubu Wagner’in adı ilk olarak Suriye İç Savaşı’nda duyulmaya başlandı.
Rejim güçlerinin yanında savaşan Wagner, Ukrayna’daki ayrılıkçılara da destek verdi.
Wagner, 2019’da Venezuela’da Lider Nicolas Maduro ile birlikte çatışmalara katılmıştı.
Wagner çetelerinin bugüne kadar Sudan, Suriye, Libya ve Afrika kıtasında tespit edilen operasyonları hızla Doğu Avrupa dışına yayıldı.
2. Prigojin’e neden ‘Putin’in şefi’ diyorlar?
Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, özellikle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e olan yakınlığıyla biliniyor.
Prigojin, restoranları ve catering işletmeleriyle öne çıkarken, yemek hizmeti alanında aldığı devlet ihaleleri nedeniyle ‘Putin’in şefi’ olarak anılıyor.
3. Prigojin’e neden ihtiyaç duyuldu?
Wagner’in Putin’e isyan etmesinden sonra en çok merak edilenlerden biri de Putin’in neden Prigojin gibi bir isme ihtiyaç duyduğu.
Wagner ve Prigojin sayesinde Kremlin’in özel ve hassas operasyonları adını karıştırmadan yürütebildiği belirtiliyor. Bu durumun Kremlin’e operasyonlara katılımını inkar etme fırsatı sunduğu kaydedildi.
Bu tıpkı ABD’nin Irak’ta ve diğer ülkelerde Blackwater gibi özel güvenlik şirketlerine yaptığı gibi.
4. Wagner’i bu kadar çekici yapan neydi?
Wagner’i cezbeden, yüksek maaş ve macera vaadiydi.
Eski bir Wagner savaşçısının BBC’ye söylediği gibi, ‘Romantizme sahip olanlar, Rusya’nın sınır ötesi çıkarlarını savunmak için bu örgüte katıldı’
Ukrayna’daki savaştan önce, Wagner’in katılımcıları birden fazla iyi maaşlı iş bulma şansının sınırlı olduğu küçük yerlerde yaşıyordu.
Wagner, çalışanlarına ayda yaklaşık 1.500 dolar ödüyordu. Cepheye gittiklerinde bu fiyat 2 bin doları buluyordu.
2015’te Wagner Kümesi, Suriye’de hükümet yanlısı güçlerin yanında savaşırken aynı zamanda petrol sahalarını da korumaya başladı.
2016’dan beri Libya’da General Khalifa Haftar’a bağlı güçleri destekliyor.
5. Wagner’in yükselişi nasıl başladı?
Wagner birçok ülkede aktif olmasına rağmen, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden önce pek tanınmıyordu.
Rusya, Wagner’in devletle ilişkisini sonsuza dek reddetti. Rus hukuku da paralı askerlik hizmeti karşılığında cezaların affedilmesine izin vermiyor.
İşadamı Yevgeny Prigozhin, Wagner ile ilişkisi olduğunu iddia eden çok sayıda gazeteciye dava açtı.
Bu, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra değişti. Yevgeny Prigozjin, Wagner Kümesi ile olan temasları konusunda daha açıktı. Geçen Eylül ayında nihayet kümelenmeyi 2014’te kurduğunu itiraf etti. Şirketini “Rusya’nın direği” olarak adlandırdı.
Ekim ayı başlarında Kremlin, Prigozhin’i gerçek bir vatansever ve kalbi Rusya için sızlayan bir adam olarak tanımladı.
Bir ay sonra, St Petersburg’da bir Wagner Merkezi açıldı. Merkez, okul çağındaki çocuklar ve gençler için ‘Rusya’nın savaşma kapasitesini artırmayı amaçlayan bilişim, medya ve temel askeri eğitim alanlarında’ eğitim ve öğretim faaliyetleri düzenleyen gelişmiş bir ofis kompleksiydi.
Yakın zamana kadar Wagner’den bahsetmeyen resmi Rus haber ajansları, günde birkaç kez gruba atıfta bulunuyor ve mahkumların askere alınması hakkında haber yapıyor.
Rus devlet kanalı NTV, “dünyanın en deneyimli ordusu” olarak nitelendirdiği Wagner Grubu hakkında bir haber yayınladı.
6. Wagner ABD seçimlerini etkiledi mi?
Rusya, Hillary Clinton’ın kampanyasına zarar vermek, Donald Trump’ın popülaritesini artırmak ve ABD’de siyasi ve sosyal çatışmayı kışkırtmak amacıyla çevrimiçi ve sosyal medyada komplo teorileri yaymakla suçlanıyor.
Kampanyanın, merkezi Saint Petersburg’da bulunan internet arama ajansı tarafından yürütüldüğü ileri sürüldü.
Prigojin daha sonra bu ajansı kendisinin kurduğunu ve geliştirdiğini itiraf etti. Seçimlere müdahale tartışmaları nedeniyle ABD tarafından ambargo listesine alındı.
7. Wagner ve mahkumların ilgisi nasıl başladı?
Wagner’in kurucusu Yevgeny Prigozjin, geçen yaz Rus ceza infaz kurumlarına yeni katılanlar hakkında görüşmelerde bulundu.
Prigozjin, mahkumlara Wagner’le savaşmaları halinde cezalarının affedileceğine söz vermişti.
Amerika Birleşik Devletleri ise Rusya’nın Ukrayna’da 40.000 esiri konuşlandırdığını iddia etti.
Ukrayna ordusu, Wagner Kümesi için savaşan esirlerin özellikle en riskli noktalarda kullanıldığını ve büyük çoğunluğunun öldüğünü açıkladı.
Bunlara ek olarak Wagner’in Ukrayna’da 10 bin düzenli paralı askeri bulunuyor.
Washington Post gazetesi, bu tahminin mahkumların savaşa katılımını izleyen ‘Engellerin Arkasındaki Rusya’ grubu tarafından toplanan verilerle doğrulanabileceğini söylüyor.
8. Putin’in madalya verdiği askerin Wagner ile bağlantısı nedir?
2022’nin son gününde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’da savaşan subay ve askerlere ülkenin en yüksek madalyasını takdim etmek için Rusya’nın güneyini ziyaret etti.
Putin’in madalya verdiği askerlerden biri, grubun geri kalanından farklı bir askeri üniforma giymişti. Üniforma Batı tarafından onaylanan Rus iş adamı Yevgeny Prigozhin tarafından kurulan paralı asker grubunun üniforması, Wagner’in üniformasına benziyordu.
Genç teşhis edildi; Ekim 2019’da Moskova’da bir kafede soyguna teşebbüsten tutuklanan ve birkaç ay sonra yedi yıl hapis cezasına çarptırılan dövüş sanatları meraklısı Aik Gasparyan’dı.
Ancak geçtiğimiz Aralık ayında Telegram kanallarından birinde Wagner Kümesi ile ilgili Gasparyan’ın hapisten çıktığını ve Ukrayna’da savaştığını gösteren bir video paylaşılmıştı.
Kaynak: BBC Türkçe
